Yazar: HİDAYET ESEN
Danışman: DOÇ.DR. REMZİ KILIÇ
Yer Bilgisi: Niğde Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / İlköğretim Anabilim Dalı
Konu: Tarih; Türk İnkılap Tarihi
Yüksek Lisans Tezi (2003)
Özet: “Yahyalı, 1954 yılında Kayseri, Adana ve Niğde illerinin topraklarından bir kısım yerler dahil edilerek ilçe haline getirildi. Milli Mücadele yıllarında ilçe merkezi Niğde ili sınırları içerisinde idi. İlçe merkezinde azınlık nüfus bulunmuyordu. Azınlık nüfusun yaşadığı yerler: Develi sınırları içerisinde kalan Süleymanfakılı, Denizovası ve Taşhan köyleri ile Feke sınırları içerisinde kalan Karaköy, Sazak, Dikme, Çamlıca ve Ulupınar köyleri idi. Bölgede Rumlar, Çamlıca ve Ulupınar köyünde; Ermeniler ise Taşhan, Süleymanfakılı, Denizovası Sazak, Dikme ve Karaköy köylerinde yaşıyorlardı. I. Dünya Savaşı sırasında Anadolu’nun çeşitli bölgelerinde Ermenilerin olay çıkarmasına rağmen bölgede bir Ermeni olayı çıkmamıştı. Ermeni olayları üzerine Osmanlı Devleti “Tehcir Kanunu” ile Ermenileri Suriye ve Irak’a zorunlu göçe tabi tutmuştu. Bölgedeki Ermeniler de zorunlu göçe tabi tutularak Irak ve Suriye’ye göç ettirildiler. I. Dünya Savaşı sonucunda bölgeyi işgal eden Fransızlar, Ermenileri kendi çıkarları doğrultusunda kullanmak için bölgeye geri getirdiler. Geri dönen Ermeniler, Fransızların desteği ile taşkınlıklara başlamış ve bölge insanına akıl almaz işkenceler yapmıştır. Fransız işgalinin Anadolu’nun iç kesimlerine yayılma tehlikesi karşısında Atatürk’ün emriyle, Kilikya Komutanlığı kuruldu. Komutanlığa Kozanoğlu Doğan Bey yardımcılığına ise Aydınoğlu Tufan Bey atanmıştır. Komutanlığın merkezi olarak Develi ilçesi seçilmiştir. Develi’de teşkilatlanmaya başlayan Milli Mücadele çalışmalarına Yahyalı halkı da katılmıştı. Develi’deki komutanlığa bağlı olarak yapılan çalışmalar sonucunda ilçeden 1000 kişilik bir kuvvet oluşturuldu. Bu kuvvet Develi’de oluşturulan kuvvetlere dahil edildi. İşgal sahası içerisinde yer alan köylere Develi’den silah getirilerek dağıtılmış ve köyler teşkilatlandırılmıştır. Türklerin teşkilatlanması ve Feke’nin Türkler tarafından kurtarılması nedeniyle bölgedeki Ermenilerin yaptığı taşkınlıklar sona erdi. Ermenilerin sayıca en fazla olduğu Saimbeyli Türkler tarafından kuşatıldı. Yahyalı kuvveti Saimbeyli kuşatılmasında Develi kuvvetleri içerisinde yer almıştı. Sekiz ay süren bu kuşatmada önemli görevler yaptı. Aydınoğlu Tufan Bey kuşatma komutanlığına atanınca kuvvetleri yeniden düzenledi. Yahyalı kuvvetlerinin komutanlığına Emin Develioğlu’nu atadı ve Kuzey Cephesi’nde görevlendirdi. Kuzey Cephesi’ndeki kuvvetlerin ismini “Erciyes” olarak değiştirdi. Yapılan saldırı sonucunda Saimbeyli ele geçirildi ve sekiz ay süren kuşatma başarıya ulaştı. Kuşatmada önemli görevler üstlenen Yahyalı kuvvetleri daha sonra Batı Cephesi’ne kaydırıldı. Güney ve Batı Cephesi’nde yer alan Yahyalı kuvveti Milli Mücadele’ye önemli katkıları olmuştur.”