1 Temmuz 1915’ten, Ekim 1916’ya kadar geçen 17 aylık süreçte, sevk uygulaması sırasında suistimalleri görülen pek çok Osmanlı vatandaşının Divan-ı Harp’lere sevk edildiği bilinen bir gerçektir. 1673 kişi bu mahkemelere verilmiş, çeşitli cezalara çarptırılmış ve 67 tane idam kararı alınmıştır. 1919 Yargılamaları ise daha çok İngilizlerin girişimleri sonucunda kurulan Divan-ı Harplerle yapıla...

Osmanlı parlementosunda Erzurum mebusu olarak yer alan Karakin Pastırmacıyan Ermeni gönüllü birliklerinin başında olmak suretiyle Ruslara yardıma gitmiş ve onların saflarında yer almıştır....

Amerikan kaynaklarına göre 485 bin Ermeni salimen sevk edildikleri bölgeye gelmişti. Dahiliye Nezareti 1915 yılında 25 milyon kuruş Sevk ve İskan işine para ayırırken, 1916 yılında bu meblağ 230 milyon kuruş gibi yüksek bir orana çıkartılıyor....

...

Osmanlı Devleti bilhassa 1890’lardan itibaren Islahat Projesi adıyla bildiğimiz proje altında çok bunalmış ve Şubat 1914’te Yeniköy Antlaşması’na imza koymak zorunda kalmıştır. Devletin üzerindeki baskının ne denli yoğun olduğunu göstermesi açısından Yeniköy Antlaşması son derece önemlidir....

1915 senesi, Ermenilerin bütün ümitlerini, bütün beklentilerini, 1. Dünya Savaşı’na hasrettikleri, ayırdıkları önemin incelenmesiyle anlaşılabilir....