Yazar: OHANNES KILIÇDAĞI
Danışman: YRD. DOÇ. DR. EVANGELOS KECHRIOTIS
Yer Bilgisi: Boğaziçi Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Tarih Anabilim Dalı
Konu: Sosyoloji; Tarih
Doktora Tezi (2014)
Özet: “Bu tez 1908 devrimi sonrasında Osmanlı Ermenilerinin devletle, diğer gruplarla ve kendi içlerindeki ilişkiler, anayasal bir devlet aygıtı yaratma sürecinde yapılan değişiklikler ve bu değişikliklerin uygulanması hakkındaki düşünce ve değerlendirmelerine ışık tutmayı amaçlamaktadır. Bunu yaparken gayrimüslimlerin otonom özneler olarak pek ele alınmadığı İkinci Meşrutiyet dönemi tarih yazımındaki perspektifi bu yönde genişletmeye çalışmaktadır. Tezde bahsi geçen Ermenilerin toplumsal ilişkileri iç ve dış olarak iki kategori altında analiz edilmektedir. İç ilişkilerden kasıt Ermeni kurumları, siyasi partileri ve toplumsal sınıflar arasındaki ilişkilerdir. Dış ilişkiler ise analitik olarak yatay ve dikey ilişkiler olarak incelenmektedir. Burada dikey devletle olan ilişkileri, yatay ise Ermeniler dışında kalan, Türkler ve Kürtler gibi dini ve etnik gruplarlarla olan ilişkileri ifade etmektedir. Osmanlı Ermenilerinin öznel düşüncelerini anlamak için bu çalışmada onların zihniyet dünyasını yansıttığı düşüncesiyle ürettikleri gazete makaleleri, kitaplar ve kitapçıklar gibi metinlerden yararlanılmıştır. Bu malzemenin büyük bir bölümünü Osmanlı Ermenilerinin çoğunluğunu oluşturan Anadolu Ermenilerinin yaşadığı Sivas, Tokat, Erzurum, Trabzon, Harput, Adapazarı ve İzmir gibi şehirlerde yayınlanmış Ermenice gazeler oluşturmaktadır. Yararlanılan birincil kaynaklara dayanarak Birinci Dünya Savaşı felaketi öncesinde Osmanlı Ermenilerinin bitmek bilmeyen bir umut ve umutsuzluk, iyimserlik ve kötümserlik gelgiti içinde yaşamakta oldukları söylenebilir.”