Yazar: MUSTAFA KUTLU
Danışman: Y.DOÇ.DR. MUHARREM KÖKLÜ
Yer Bilgisi: Yıldız Teknik Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü
Konu: Türk İnkılap Tarihi
Yüksek Lisans Tezi (2000)
Özet: “19. yüzyıl başlarından itibaren Osmanlı Devleti’nin zayıflamasıyla kendini gösteren Ermeni sorunu, büyük Avrupa devletlerinin de desteğiyle sürekli çözülmesi gereken bir problem gibi gündemde tutulmuştur. 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı neticesi imzalanan Berlin Antlaşması, Rusya ve bütün Avrupalı devletlerin zaman içerisinde Osmanlı Devleti’yle ilgili her olaya, her girişime müdahale fırsatını verdi ve Osmanlı Devleti’ni Avrupa topraklarından silme stratejilerini başlattı. Yine bu antlaşmayla, Osmanlı İmparatorluğu’nun, Ermenilerin bulundukları yerlerde yapması öngörülen reformları izleme ve talep etme yoluyla İmparatorluğun iç işlerine topluca müdahale hakkının Avrupalı devletlere tanınması, tarihte ” Ermeni sorunu ” adı altında toplanan hareket ve faaliyetler bütününü ortaya çıkardı. Birinci Dünya Savaşı’na kadar devam eden bu sistem Osmanlı İmparatorluğu’nun yıkılmasında büyük bir etken olmuştur. Savaş sırasında Ermeni komitelerinin ve savaş bölgelerindeki Ermenilerin devlet aleyhine tutum ve davranışları üzerine Osmanlı Hükümeti savaş bölgelerindeki Ermenilerin tehciri, Ermenilerin bu bölgelerden başka bölgelere nakledilmeleri sorunuyla karşı karşıya kalmıştır. Hükümetin aldığı kararla, devlet aleyhinde faaliyet gösteren Ermeni komite liderleri tutuklanmış, zararlı cemiyet merkezleri kapatılmıştır. İşte Ermenilerin günümüze kadar ” soykırım” diye bahsettikleri olayların başlangıcı, bu önlemlerin alınmaya başlandığı 24 Nisan 1915 tarihidir. Bu çalışmayla, değişik evrelerde Ermenilerin Osmanlı İmparatorluğu’ndaki durumu, Ermeni sorunu ve Ermeni tehcirini ortaya koyarak Ermeni soykırım iddialarına açıklık getirilmeye çalışılmıştır.”