Yazar: KASIM ERTAŞ
Danışman: PROF. DR. İSMAİL SAFA ÜSTÜN
Yer Bilgisi: Marmara Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / İslam Tarihi ve Sanatları Anabilim Dalı / İslam Tarihi Bilim Dalı
Konu: Tarih
Doktora Tezi (2014)
Özet: “Sosyo-kültürel açıdan 19. yüzyıl Osmanlısındaki Diyarbakır Ermenilerini konu alan bu çalışma, giriş ve dört bölümden oluşmaktadır. Giriş kısmında; Ermenilerin etnik kökeni, Anadolu’daki varlıklarının tarihi geçmişi, Türklerle ilk münasebetleri, Osmanlı Devleti’nin hâkimiyetine girişleri ve 19. yüzyıldaki nüfusları hakkında kısaca bilgi verildikten sonra Ermenilerin Osmanlı Devleti’ndeki konumları genel hatlarıyla ortaya konulmaya çalışılmıştır. Araştırmanın birinci bölümünde; Ermenilerin Diyarbakır’da yoğun olarak yaşadığı mahalleler, şehirdeki Ermeni nüfusu, Ermenilerin aile yapısı ve gündelik yaşamları gibi konular ele alınarak Ermenilerin sosyal hayatları incelenmiştir. İkinci bölümde; Ermenilerin şehrin iktisadi ve idari hayatındaki konumları ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çalışmanın üçüncü bölümünde; Ermenilerin milli tarihlerini ve kimliklerini oluşturmada ve korumada oldukça önemli bir konuma sahip olan Ermeni Kilisesi’nin oluşum süreci, Diyarbakır’daki Ermeni kiliseleri, dini törenler, bayramlar ve özel günler gibi konular üzerinde durularak Ermenilerin dini hayatları genel hatlarıyla ortaya konulmuştur. Araştırmanın dördüncü bölümünde ise Diyarbakır’daki Ermenilere ait kilise vakıfları, eğitim kurumları, müzik, yemek kültürü, giyim-kuşam ve halk inanışları gibi konular üzerinde durularak Diyarbakırlı Ermenilerin kültürel hayatları tasvir edilmeye çalışılmıştır.”