ERMENİLER NASIL HRİSTİYANLAŞTILAR?


Yazı: ermenisorunu.gen.tr  ///  01.12.2019

ERMENİLER NASIL HRİSTİYANLAŞTILAR?


Ermenilerin milattan sonra IV. yüzyılda kitleler halinde kabul ettikleri Hristiyanlık bu dönemden itibaren Ermeni milli kimliğinin oluşumunda temel bir unsur olarak karşımıza çıkar. Genel görüş Ermenilerin Hristiyanlığı 301 yılında kabul ettiği yönündedir. Ancak çeşitli nedenlerden dolayı 301 yılı ile ilgili kesin teyit zordur. Üstelik Roma İmparatorluğu’nun siyasi tarihi göz önüne alındığında bu tarihin temellendirilmesi zorlaşır. İlk Hristiyan Ermeni kral Tiridates’in hâmisi olan Diocletianus ve onun astı Galerius’un Hristiyanlığa hoş bakmadığı bilinir. Bu nedenle Hristiyanlığın Ermeni Krallığı içerisinde meşrulaştığı tarih olarak 314 ve sonrasını kabul etmek daha akla yatkındır. Diocletianus ve Galerius’un Hristiyanlık karşıtı sert politikaları 311’de Galerius’un yayınladığı fermanla sona ermiş ve 313’te Constantin ve Licinius’un ortak yayınladıkları Milano fermanıyla Hristiyanlık Roma İmparatorluğu toprakları içinde meşru bir statü elde etmiştir ve bu tarihlerin Ermenilerin Hristiyanlığı kabul tarihi olması daha muhtemeldir.

Hristiyanlığın Ermeniler arasında nasıl yayıldığına ilişkin ilk bilgiler Agathangelos veya “İyi Haberci” olarak da kabul edilen anonim bir yazara dayandırılır. Yazar, ilk Hristiyanların önemli yerleşim merkezlerinden sayılan Cappadocia’dan Ermeni yurduna gelenlerin etkisine vurgu yapar. Ancak onun yazdıkları tarihten çok mitolojinin sahasına girecek niteliktedir. Her ne kadar toplumların yeni bir din kabul ederken eski dinleriyle bağlantılarını koparamadıkları bilinse de, Ermenilerin Hristiyanlaşması konusunda Agathangelos’un yaklaşımını sağlıklı kabul etmek zordur. Ermenilerin Hristiyanlaşmasındaki bir diğer etmen de güneyden gelen Süryanilerin etkisi olarak düşünülür. Agathangelos’un çağdaşı olan Ermeni tarihçisi P’awstos Buzand’a göre Urfa üzerinden gelen havarilerden veya yetmişlerden birisi olan Thaddeus bölgeyi Hristiyanlıkla tanıştırmıştır. Ermenilerin, tıpkı Süryaniler gibi monofizit inançlı olması bu savı destekler.

Ayrıntılı bilgi için: http://dunyasavasi.ttk.gov.tr/upload/files/Ermeni_Kulliyat/1-Cilt/5-Turhan_KACAR.pdf